Chỉ trong vài năm qua từ Syria cho đến Pakistan, lực lượng liên minh của tổ chức nhà nước hồi giáo ISIS, đặc biệt gia tăng hoạt động tại Afghanistan đã trở thành lực lượng khủng bố nguy hiểm nhất trong khu vực. Sau thời gian tình hình an ninh được xem là yên ắng nhưng cho đến khi Hoa Kỳ quyết định triệt thoái quân đội thì ngay lập tức, ISIS như con gấu đang ngủ mùa đông, đã thức giấc và chuẩn bị kế hoạch tấn công khủng bố tiếp tục, điển hình nhất là vụ tấn công đẫm máu hôm 26 tháng 8 vừa qua gây thiệt mạng 13 thủy quân lục chiến Hoa Kỳ và 169 thường dân Afghan.

Ngay khi thực hiện thành công vụ ôm bom tự sát, tổ chức mang tên ISIS-K đã tuyên bố nhận trách nhiệm. Chữ K viết tắt là thuật ngữ Khorasan, là một danh từ chỉ địa danh bao trùm Afghanistan và Pakistan, là khu vực mà bọn ISIS muốn tuyên bố chủ quyền bất xâm phạm. Vào năm 2018 ISIS-K được đặt vào tổ chức khủng bố thứ tư trên thế giới, với các vụ tấn công gây thiệt mạng hơn 1000 người, phần lớn ở Afghanistan. Điểm đáng lưu ý là ISIS, mặc dù là tổ chức hồi giáo nhưng bọn chúng không công nhận Taliban và vì thế vẫn xảy ra những vụ giao tranh lẻ tẻ ở Afghanistan. Trong vụ tấn công khủng bố mới nhất, lực lượng Taliban đã lên án ISIS-K và tuyên bố sẽ ngăn không để cho bọn chúng tiếp tục những vụ tấn công tự sát, không những thiệt mạng thường dân Afghan mà còn bao gồm các chiến binh Taliban nữa. 

Nhóm khủng bố ISIS nhen nhúm hoạt động từ Syria và Iraq, dần trở thành một lực lượng lớn hơn, chiếm lãnh một vùng rộng lớn ở phía Tây Syria, và bên ngoài thủ đô Baghdad ở Iraq. Trong vài năm trở lại đây, ISIS đã bị tiêu diệt gần như hoàn toàn dưới sự phối hợp tấn công của Hoa Kỳ, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và ngay cả chính quyền Syria. Thực ra cho đến nay, cơ quan tình báo Hoa Kỳ vẫn chưa hiểu rõ hoàn toàn mối liên hệ giữa ISIS và ISIS-K, chỉ biết rằng, mặc dù mang cùng tên là tổ chức nhà nước hồi giáo, nhưng ý thức hệ của lực lượng ISIS-K có phần khác, chủ trương cực đoan hơn tất cả, và mặc dù chỉ với một nhóm nhỏ lãnh đạo chỉ từ 10 đến 15 tên ở Afghanistan, thế nhưng khi lên kế hoạch tấn công, chúng có khả năng gây thiệt mạng nhiều hơn. 

Trong số các thành viên của ISIS-K hiện nay là các chiến binh kỳ cựu, chiến đấu lâu dài ở Syria và nay di chuyển sang Afghanistan, trong số này còn có một nhóm các chiến binh gốc Pakistan cực đoan, từng rời bỏ các nhóm khủng bố trong vùng. Theo lượng định của Trung Tâm chiến lược và nghiên cứu quốc tế, nhóm ISIS-K hiện có khoảng từ 1,500 đến 2000 chiến binh, thế nhưng với việc Hoa Kỳ triệt thoái khỏi Aghanistan, để lại lổ hổng quyền lực và an ninh lớn, sự phát triển của ISIS-K sẽ gia tăng trong thời gian tới. Điểm khác biệt rất lớn giữa ISIS-K và Taliban là nắm giữ quyền lực chính trị. ISIS-K không muốn vận hành một chính phủ theo kiểu phương Tây, mà chỉ tập trung là một tổ chức khủng bố chống lại phương Tây, hoặc bất cứ chín quyền nào không theo lập trường của bọn chúng. Mục tiêu tối thượng của ISIS-K hiện nay là làm thế nào để phối hợp với các nhóm khủng bố ISIS khác trong khu vực Nam và Trung Á, để lãnh đạo bằng luật hồi giáo cực đoan Sharia, và tìm cách khuyến dụ các thành phần hồi giáo cực đoan khác tham gia với bọn chúng. Đây sẽ là chiến lược rất lớn của chính quyền TT Biden để làm sao dù rời khỏi Afghanistan nhưng vẫn tiếp tục cuộc chiến ngăn chặn sự bành trướng của ISIS-K trong tương lai.

Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài Little Sài Gòn TV