Semiconductor, tiếng Việt gọi là Bán Dẫn là một vật liệu được sử dụng trong hầu hết các loại dụng cụ điện tử từ kỹ nghệ dân sự cho đến quốc phòng trên toàn thế giới. Khám phá về khả năng bán dẫn cũng như nhu cầu phục vụ trong đời sống con người đã có từ gần 1 thế kỷ qua, thế nhưng do ảnh hưởng của đại dịch Coronavirus, chiến tranh mậu dịch giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc dưới TT Trump đã tạo ra tình trạng thiếu hụt trầm trọng những con chip bán dẫn cung cấp cho toàn cầu hôm nay. 

Dẫn đầu trên thế giới về mặt sản xuất con chip bán dẫn là hãng Intel của Hoa Kỳ, kế đến là công ty TSM, viết tắt của chữ Taiwan Semiconductor Manufacturing, là công ty của Đài Loan và đang nắm trong tay, có thể nói là vận mệnh của khả năng sản xuất bất cứ loại phụ tùng nào cần con chip bán dẫn. Điểm đáng chú ý là công ty TSM chỉ có nhiệm vụ là sản xuất ra con chip bán dẫn, cung cấp cho những công ty nào chế tạo ra thành phẩm cho người tiêu thụ. Tương tự như hãng điện, nếu điện bị cúp thì nhà máy không thể hoạt động để sản xuất ra bất cứ vật gì cho người tiêu thụ. Ngoài ra còn nhiều công ty khác cũng chế tạo con chip bán dẫn và chế tạo hàng điện tử lớn trên toàn cầu, thế nhưng tất cả đều đang thiếu hụt. 

Theo các chuyên gia, việc thiếu hụt con chip bán dẫn bắt đầu nghiêm trọng kể từ khi đại dịch Coronavirus khiến người dân phải ở trong nhà và mang tất cả hoạt động bên ngoài vào trong nhà. Nhân viên cũng phải ở nhà làm việc, từ đó nhu cầu hàng điện tử bắt đầu tăng vọt. 

Làn sóng nhu cầu hàng điện tử đầu tiên là máy điện toán PC, màn ảnh, máy quay… để nhân viên làm việc ở nhà, trẻ em học trên mạng. Đến cuối năm 2020, khi đại dịch vẫn còn đang hoành hành, làn sóng nhu cầu thứ hai là TV, máy game, điện thoại, máy điện toán để bàn, cầm tay. Riêng trong năm 2020, số máy điện toán bán ra tăng gần 5% hay 275 triệu chiếc, hoàn toàn quay ngược nguồn cung cấp máy điện toán của năm 2019 và từ năm 2010 đến nay. Hiệp hội hàng điện tử của Hoa Kỳ cho biết, năm 2020 là năm mà số hàng điện tử bán ra đứng kỷ lục trong tất cả các thập niên qua, người Mỹ tiêu thụ 442 tỉ mỹ kim hàng điện tử và nhu cầu vẫn còn đang tiếp tục trong năm 2021. 

Tất cả hàng điện tử, chỉ nói riêng trong khu vực người tiêu thụ không thôi, đã gây ảnh hưởng đến nguồn nhu liệu con chip bán dẫn như thế nào, thậm chí, đa số các công ty bán lẻ cho biết, lẽ ra doanh thu của họ trong năm 2020 và 2021 còn nhiều hơn nữa, nhưng vì hàng điện tử thiếu con chip bán dẫn nên không làm ra kịp. Hãng Apple mặc dù đã có doanh thu khổng lồ đến 111 tỉ mỹ kim trong tam cá nguyệt vừa qua, nhưng cho biết, lẽ ra còn bán nhiều hơn nữa vì máy iphone vẫn tiếp tục được người dân ưa chuộng. 

Trong khi đó, các hãng sản xuất con chip bán dẫn cho biết, công xuất nhà máy của họ chỉ đủ đáp ứng với những đơn đặt hàng lúc trước, còn đơn đặt hàng mới họ không thể đáp ứng, trong số này, các hãng sản xuất xe hơi nhảy vào cạnh tranh nhu liệu chung với hãng điện tử, hậu quả là không đủ con chip bán dẫn cung cấp cho hãng xe hơi và buộc nhiều hãng xe Mỹ phải đình trệ nhà máy sản xuất cho đến khi nhận được lô hàng bán dẫn mới. Điều oái oăm, một con chip bán dẫn trị giá có 10 cent, nhưng đình trệ hãng xe bán được chiếc xe trị giá từ 30 ngàn mỹ kim một chiếc, cho thấy thiệt hại kinh tế lớn như thế nào khi hãng xe không có xe để bán. 

Hôm nay tòa bạch ốc sẽ có buổi họp qua mạng để thảo luận về tình trạng thiếu hụt con chip bán dẫn với các đại công ty lớn Hoa Kỳ và Đài Loan để tìm phương án giải quyết tình trạng thiếu hụt gây ảnh hưởng đến nỗ lực hồi phục kinh tế sau đại dịch, thế nhưng từ nay cho đến cuối năm, tình trạng thiếu hụt vẫn sẽ ảnh hưởng chung một khi người tiêu thụ vẫn muốn mua hàng điện tử. 

Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài LSTV