HTT: Cuộc họp thượng định hôm nay qua mạng giữa TT Joe Biden và TT Nga Vladimir Putin khởi đầu từ năm 2014, lúc đó ông Biden đang làm PTT dưới thời Obama khi quân đội Nga đổ bọ vào bán đảo Crimea của Biển Đen, sau đó tách rời khu vực này ra khỏi chủ quyền của Ukraine. Việc Nga chiếm lấy bán đảo Crimea diễn ra ngay trước mắt Hoa Kỳ được xem là một thời điểm đen tối trong chích sách đối ngoại dưới thời TT Barack Obama, và giờ đây đang được lập lại trong thời ông Phó lên làm tổng thống.
Sau khi thành công trong việc tách rời bán đảo Crimea ra khỏi Ukraine, giờ đây Nga có tham vọng tiến chiếm Ukraine vì mối quan tâm nếu Ukraine chạy sang Châu Âu và trở thành thành viên trong liên minh Bắc Đại Tây Dương hay Nato, thì xem như cánh sườn phía Tây của Nga bị bỏ ngỏ cho biết cứ vụ tấn công nào từ Châu Âu đánh sang, chưa kể Ukraine từng là thành viên trong khối liên bang sô viết và dù nay đã độc lập thế nhưng dưới mắt TT Putin, Ukraine vẫn là một vùng đất bất khả xâm phạm của Nga, và bằng mọi giá phải thống trị cho bằng được. Ukraine có thể so sách như một Đài Loan của Trung Quốc.
Trong thời gian qua để thị uy và muốn ý đồ lấn chiếm Ukraine thành hiện thực, Moscow cho tập trung gần 17 sư đoàn sát biên giới Ukraine với đầy đủ vũ khí và vật cụ có thể kéo dài việc đóng căn cứ, trong khi có những tin tình báo cho rằng, nhiều khả năng là Nga có thể thực hiện ý đồ xâm lặng Ukraine vào sang năm.
Một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với Nga là tổ chức Nato, mà không ai khác ngoài Hoa Kỳ lãnh đạo, với khả năng quân sự ngang tầm hoặc vượt qua mặt Nga. Vào năm 1996, dưới thời TT Bill Clinton, nhóm an ninh quốc gia đã xét đến việc công nhận quyền thành viên của Ba Lan, Hungary và Cộng Hòa Tiệp vào khối NATO. Cả ba quốc gia này từng là thành viên của khối liên bang sô viết cũ và giờ đây muốn tách rời tầm ảnh hưởng chính trị của Moscow. Đến năm 1999 cả 3 quốc gia này trở thành thành viên chính thức của NATO. Sau đó đến năm 2004, đến lượt Bulgaria, Romania, Slovakia, Slovenia, Estonia, Latvia, Lithuania, rồi đến lượt Albania, Croatia, Montenegro, North Macedonia.
Số quốc gia trong khối NATO đã tăng lên thành 30, và điều quan trọng đã khiến Putin bực tức nhất là ngày càng nhiều quốc gia trong khối Liên Xô bỏ sang phía tự do dân chủ Châu Âu và Hoa Kỳ. Tương tự như một con hổ bị lìa bầy và cô lập. Nga cần có hành động lấy lại vị thế cường quốc về quân sự, vì thế Ukraine sẽ không thể để rơi vào tay NATO, và Hoa Kỳ không bỏ lỡ cơ hội để đón nhận Ukraine thành thành viên mới.
Hiện chưa rõ kết quả cuộc họp giữa Putin và Biden có mang lại thành quả nào, nhưng một điều mà người ta trông đợi là Putin nhân cơ hội này yêu cầu Hoa Kỳ không để Ukraine trở thành thành viên của NATO, ngược lại Nga sẽ không đánh chiếm Ukraine và gây nên cuộc chiến không cần thiết cho vùng Đông Âu. Đây cũng là một thử thách lớn cho TT Joe Biden vì ông sẽ chứng minh cho thế giới thấy khả năng đối ngoại mà trong nhiều thập niên ông làm chủ tịch ủy ban đối ngoại Hoa Kỳ trong thượng viện.
Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài LSTV
