HTT: Tại tiểu bang Pennsylvania có một thị trấn với cái tên rất khó đọc, và có âm như tiếng hoa vậy, đó là Punxsutawney. Tọa lạc tại một vùng hẻo lánh phía Đông Bắc thành phố Pittsburgh, thị trấn Punxsutawney có tập tục tiên đoán mùa đông, từ năm 1887 đến nay, thậm chí có cả một trang web dành riêng cho con chuột đất hiện nay tên là Phil.

Theo lời giải thích trên trang mạng, truyền thống con chuột đất tiên đoán mùa đông được hình thành, khởi đầu dựa trên ngày lễ của người theo thiên chúa giáo gọi là Ngày Candlemas, rơi vào ngày 2 tháng 2, khi những tín đồ mang một cây nến đi bộ đến nhà thờ trong làng để được làm phép, tin rằng, cây nến được làm phép này sẽ mang lại bình an cho gia đình cho tháng ngày mùa đông còn lại. Tuy nhiên truyền thống này dần dần bị biến hóa và được con người tin tưởng là cần có sự xuất hiện của thú vật.

Lễ Nến trở thành tập tục ở Châu  u, và theo truyền thuyết xuất phát từ nước Đức, vào ngày 2 tháng 2, có một con chuột đất, nếu chúng nhìn thấy bóng của chúng xuất hiện, có nghĩa là năm đó sẽ có thêm mùa đông nữa, kéo dài thêm 6 tuần, điều này cũng có nghĩa là con người sẽ phải hứng chịu thêm thời tiết khắc nghiệt thêm 6 tuần nữa. Khi những người Đức, đặt chân đến nước Mỹ, họ mang theo truyền thống này, điểm đáng buồn cười là vì con chuột đất ở Đức gọi là con Hedgehog, chúng không có ở đất Mỹ, vì thế dân làng ở Punxsutawney đã chọn con chuột đất, to gấp chục lần con Hedgehog để làm biểu tượng cho ngày tiên đoán mùa đông.

Năm 1886, là năm đầu tiên mà ngày lễ truyền thống được gọi là ngày con chuột đất hay Groundhog Day xuất hiện trên mặt báo trong làng Punxsutawney, và từ đó, ngày càng có nhiều người kéo về để cùng tham gia buổi lễ truyền thống này.

Vì thời tiết lạnh giá ở Pennsylvania đầu tháng 2, dân làng ăn mặc rất ấm áp và chỉnh tề để cùng nhau tổ chức buổi lễ với niềm hy vọng, mùa đông sớm qua đi để mang lại sinh hoạt bình thường trong những ngày thời tiết ấm áp. Và cứ thế, mỗi năm vào ngày 2 tháng 2, con chuột đất được dân làng ở thị trấn Punxsutawney, làm một buổi lễ vô cùng trọng thể, mang con chuột đất từ trong chuồng ra ngoài trời để tiên đoán thời tiết. Nếu chúng thấy bóng của chúng thì mùa đông kéo dài thêm 6 tuần, còn nếu không thì mùa đông sẽ chấm dứt một cách bình thường.

Người dân trong làng tin rằng, con chuột đất có khả năng tiên đoán mùa đông có kéo dài hay không, dựa vào mức độ ảm đạm của thời tiết vào ngày 2 tháng 2. Nếu trời quang đãng, con chuột sẽ thấy bóng của nó, quay lại hang, có nghĩa mùa đông sẽ kéo dài. Ngược lại, nếu trời âm u, con chuột không thấy bóng của nó, vì thế sẽ ở lại bên ngoài hang, quá đó, có dấu hiệu của mùa xuân đang đến.

Theo lời giải thích của dân làng, truyền thống của những người theo thiên chúa giáo, cầm nến đến nhà thờ xin làm phép, được xem là rất quan trọng, vì không ai muốn mùa đông kéo dài, càng gây khó cho đời sống của họ, vì vậy, nếu có được cây nến được làm phép, mang lại hơi ấm cho gia đình, đồng thời báo hiệu mùa đông sớm kết thúc, sẽ là một tin vui.

Ban tổ chức lễ hội con chuột đất ngày nay cho biết, họ xem đây là một tập tục đáng được gìn giữ, vì ít nhất, tạo nên tiếng vang cho thị trấn, thứ hai là ngày này có nhiều người từ xa kéo đến làng, mặc dù trong thời tiết giá lạnh, nhưng cả năm qua, ngôi làng sống trong sự yên tĩnh, giờ đây, có sinh hoạt rộn rịp, ồn ảo trở lại, chưa kể còn mang lại lợi nhuận cho giới tiểu thương trong vùng nữa.

Thế nhưng điều đáng buồn cười hơn nữa là theo một cuộc thăm dò trên 2000 người Mỹ, thì ngày càng có nhiều người tin vào sự tiên đoán mùa đông của con chuột đất, mặc dù kết quả tiên đoán chỉ đúng khoảng 39% mà thôi, thậm chí còn tệ hơn xác xuất tài sửu, ít nhất là còn trúng được 50%. Theo thăm dò của OnePoll, trong số 2000 người được hỏi, có đến 60% vẫn tin là con chuột đất đoán trúng mùa đông.

Đặc biệt là hôm nay, cũng là ngày mà bão tuyết đang tiếp tục kéo đến miền Trung và Đông Bắc Hoa Kỳ, khiến tình trạng trì hoãn hoặc chuyến bay bị hủy bỏ kéo dài, chưa kể, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân trong vùng. Tình trạng thời tiết xuất, cộng với việc con chuột đất hôm nay tiên đoán mùa đông sẽ kéo dài thêm 6 tuần nữa, càng làm niềm tin của người dân gia tăng vào ngày lễ truyền thống này ở Pennsylvania.

Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài LSTV