HTT: Hôm nay là ngày thứ nhì liên tiếp, phe thân Nga đòi ly khai ở miền Đông Ukraine tiếp tục giao tranh với quân chính phủ. Thủ lãnh phe ly khai tại hai khu vực Donetsk và Luhansk được Nga hậu thuẫn đã cáo buộc chính phủ Ukraine đã lên kế hoạch và thực hiện vụ tấn công nhắm vào họ, vì thế hôm nay, họ ra lệnh di tản hàng chục ngàn dân sang biên giới Nga.
Trên bản đồ Ukraine, tỉnh Donbas, nơi có hai khu Donetsk và Luhansk, nằm ở phía Đông Ukraine và sát biên giới phía Tây của nước Nga, nơi được Nga xem là tiền đồn an ninh quan trọng, có thể bảo vệ sườn Tây của Nga nếu như Ukraine gia nhập khối Nato và trở thành bàn đạp để phương Tây thực hiện cuộc tấn công nếu như chiến tranh xảy ra. Đó là lý do trong suốt 8 năm trời qua, chính quyền của TT Putin phải viện trợ và hậu thuẫn cho lực lượng ly khai thân Nga, trấn giữ vùng Donbas quan trọng. Vì vùng Donbas khá rộng lớn, nên hiện đang được hai phe ly khai thân Nga chiếm giữ và muốn trở thành khu vực độc lập với Ukraine. Phía Bắc có nhà nước tự xưng là nước cộng hòa Luhansk, phía Nam là nhà nước tự xưng, nước cộng hòa Donetsk.
Vào năm 2014, khi Nga tiến chiếm bán đảo Crimea thuộc Ukraine, người dân Ukraine đã tự phát và diễn ra một cuộc cách mạng để ly khai với Nga, vùng Donbas, nơi có đông người Nga và những người ủng hộ liên bang sô viết cũ cư ngụ, vì thế, người dân tại đây chống lại cuộc cách mạng của Ukraine và họ đã tự thành lập hai khu vực ly khai cho đến hôm nay, đa số những người này là người Nga. Trước chiến tranh, thành phố Donetsk, từng được gọi là thủ phủ của tỉnh Donbas với hơn 100 ngàn người cư ngụ.
Nay có thêm vùng Luhansk, để giúp những người thân Nga chiếm cứ và tạo thế mạnh hơn. Tất cả đều do sự giật giây của TT Putin. Từ sau cuộc cách mạng Ukraine, chính phủ do dân bầu lên không muốn bị Nga ảnh hưởng, vì thế không chấp nhận hai khu vực muốn ly khai với chính quyền trung ương Ukraine, vì thế liên tục xảy ra các vụ giao tranh qua lại giữa hai bên. Thực ra đây không phải là cuộc nội chiến Ukraine, mà là cuộc chiến giữa Nga và Ukraine, khi TT Putin nhất quyết muốn biến Ukraine trở thành thuộc địa không thể chia cắt được với Nga, tương tự như Trung Quốc muốn biến Việt Nam thành một phần của Trung Quốc vậy.
Chiến tranh giữa phe ly khai và chính phủ Ukraine đã kéo dài hơn 8 năm qua, rất tốn kém cho nước Nga vì phải liên tục viện trợ cho phe ly khai, trong khi Nga đang còn đương đầu với lệnh cấm vận của Hoa Kỳ, vì thế TT Putin đã không còn kiên nhẫn để tiếp tục nhìn thấy vùng biên giới không có giải pháp. Nếu để cho Ukraine gia nhập liên minh bắc đại tây dương thì càng làm cho tình tình thêm phức tạp và không thể kiềm chế được nữa. Lý do là khi Ukraine càng ngày càng mạnh hơn, thì việc họ đánh dẹp nhóm ly khai sẽ càng dễ dàng hơn, vì chính Ukraine cũng muốn thống nhất đất nước.
Đây là lý do chính khiến Putin phải nghĩ ra phương cách không để cho khu vực này rơi vào tay Ukraine và phương Tây, và đưa yêu sách về an ninh để buộc Hoa Kỳ và Nato phải tuân thủ, không đệ nạp Ukraine vào khối. Putin thực tâm không muốn xâm lăng Ukraine, vì tổn thất từ kinh tế đến nhân mạng sẽ rất lớn, nhưng nếu Hoa Kỳ và Nato vẫn cương quyết thì buộc lòng Nga phải đánh để kết thúc cuộc chiến lâu dài giữa phe ly khai với chính phủ Ukraine. Nga sau khi xâm lăng Ukraine, có thể lập ra chính phủ mới, nhưng để giữ được sự ổn định cho Ukraine lại là một vấn nạn khác, chưa kể là hệ lụy từ một cuộc xâm lược khó lòng mà TT Putin giải quyết được.
Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài LSTV
