Trên các bản tin quốc tế liên quan đến Afghanistan hôm nay, người đọc chỉ nhìn thấy một màu xám ảm đạm cho đất nước vùng Trung Á đầy biến động này. Tạp chí kinh tế gia, The Economist nhận định rằng, sự triệt thoái của Hoa Kỳ để lại cho Afghanistan bên bờ vực của sụp đổ, vì là cơ hội ngàn vàng cho phiến quân Taliban tìm cách chiếm quyền lãnh đạo trở lại, vì đó là một trong những mơ ước của họ được nuôi dưỡng trong suốt 20 năm qua, kể từ khi cuộc chiến chống khủng bố của Hoa Kỳ nhắm vào lực lượng al Qaeda nổ ra sau vụ tấn công Hoa Kỳ 911.
Trước Hoa Kỳ, quân Xô Viết cũng đã từng nếm mùi thảm bại trước địa thế trắc trở và chiến tranh du kích của Taliban rất hữu hiệu. Liên xô hơn quốc gia nào hết, hiểu rõ chiến tranh không thể thắng ở Afghanistan như thế nào và hôm nay đến lượt Hoa Kỳ trở thành nạn nhân của cuộc chiến bất phân thắng bại. Vì không thể thắng, sự hiện diện thêm nữa của Hoa Kỳ chỉ gây thêm tốn kém cho ngân sách quốc gia, chưa kể là bất lợi về chính trị cho bất cứ vị tổng thống Mỹ nào. Cựu TT Obama là người chủ trương giải quyết vấn đề Afghanistan bằng cách giảm dần quân số, cho đến thời TT Trump, ông đã quyết định rút quân, giờ đây, ngay cả TT Biden, người hiểu rõ chiến tranh Afghanistan hơn ai hết, cũng quyết định không thể tiếp tục hiện diện trên đất nước này. Ông cho rằng, đã đến lúc, định mệnh của Afghanistan phải do chính người dân Afghan quyết định, bao gồm chính phủ Afghan với sự hiện diện đông đảo của Taliban sẽ quyết định tương lai của đất nước họ.
Afghanistan trong suốt 20 năm qua luôn bị phân hóa chính trị nặng nề, một nửa muốn theo khuynh hướng tự do cởi mở như phương tây, phân nửa còn lại bị ảnh hưởng bởi thần quyền mà lực lượng phiến quân Taliban vẫn chủ trương đặt nền tảng lãnh đạo đất nước dựa trên hồi giáo quá khích, trong số này, không cho phép phụ nữ đi làm, đi học… Cho đến nay Taliban vẫn là lực lượng nguy hiểm nhất cho sự thăng tiến của Afghanistan trong tương lai, nếu như họ chiến thắng trong nỗ lực chiếm quyền đất nước thì Afghanistan sẽ rơi vào thời kỳ suy thoái chưa từng có vì những lệnh cấm vận của Hoa Kỳ và thế giới nếu có để phản đối chính phủ vô dân chủ và đạp đổ tất cả các giá trị và sự ổn định mà Hoa Kỳ cố gắng xây dựng trong 20 năm qua.
Theo nhận định của các chuyên gia, một trong những quốc gia đang ngấm nghé để vào Afghanistan là Trung Quốc và họ chỉ cần Hoa Kỳ chính thức triệt thoái hoàn toàn là sẽ khởi động kế hoạch vào đây. Kế hoạch của Trung Quốc là muốn gây ảnh hưởng cho khu vực mà chưa có quốc gia nào đạt được, vì nếu thành công, Afghanistan sẽ trở thành một khu vực chiến lược quan trọng cho Trung Quốc trong tham vọng xây dựng con đường tơ lụa, và nhất là đưa vị thế của Trung Quốc lên cao hơn nữa so với Hoa Kỳ và Nga.
Mặc dù triệt thoái quân đội hoàn toàn nhưng không có nghĩa, Hoa Kỳ vĩnh viễn bỏ rơi Afghanistan, chính sách của TT Biden hiện nay là để liệu xem, tình hình chính trị của AFghanistan sẽ như thế nào trong thời gian tới, liệu rằng, phiến quân Taliban sẽ tìm cách chiếm quyền lãnh đạo độc tôn chính phủ hay không, và thậm chí theo dõi hành vi của Trung Quốc, có thực sự muốn can dự vào nội tình của Afghanistan hay không. Chính sách tùy cơ ứng biến này sẽ giúp Hoa Kỳ một phần thoát khỏi sự can dự quá lâu vào nội tình của một đất nước, thứ hai, cho phép Afghanistan tìm kiếm con đường độc lập cho riêng họ.
Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài Little Sài Gòn TV
