“Bạn có dễ dàng đi và mua đồ trong các cửa hàng hơn bốn năm trước không?” đó là tuyên bố của Cố TT Ronald Reagan đã hỏi vài ngày trước khi ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1980. Liệu đây có phải là câu hỏi trở thành yếu tố quyết định trong lá phiếu quốc hội vào sang năm hay không.
Lạm phát hiện đang ở mức cao nhất trong một thế hệ, với một báo cáo hôm thứ Tư cho thấy giá tiêu dùng đã tăng 6,2% trong tháng Mười. Gần như tất cả các chuyên gia kinh tế đều mong đợi lạm phát sẽ hạ nhiệt trong năm tới, nhưng câu hỏi quan trọng đối với Tổng thống Joe Biden và các đảng viên Dân chủ tại Quốc hội là hạ nhiệt nhanh như thế nào và hạ bao nhiêu.
TT Biden trong nỗ lực bảo vệ cho ngân sách cho tài khóa mới năm 2022 rằng, lạm phát sẽ được kéo xuống bởi Dự luật chi tiêu xã hội trị giá 1,75 nghìn tỷ đô la sắp tới của ông, cùng với kế hoạch cơ sở hạ tầng trị giá 1.2 ngàn tỷ đô la mà ông sẽ sớm ký, thì đảng Cộng hòa lại đưa ra lập luận ngược lại hoàn toàn, đó là chính phủ bơm thêm tiền vào bao nhiêu thì sẽ khiến giá tiêu thụ tăng lên bấy nhiêu. Ngay cả một số đảng viên Đảng Dân chủ cũng đang lặp lại những lo ngại này và càng làm cho nỗ lực của TT Biden tìm cách thông qua gói ngân sách chi tiêu mới.
Việc làm giảm lạm phát nhanh như thế nào cũng như phương án giải quyết hiện đều nằm trong tay Quốc Hội
Trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 sang năm 2022, đa số đảng viên Dân chủ ở cả hai viện đều sẽ phải tái tranh cử trở lại và đây sẽ là cuộc bầu cử quốc hội đầu tiên khi vấn đề lạm phát trở thành điểm tập trung của cử trị kể từ khi ứng viên Đảng Cộng Hòa Ronald Reagan giành chiến thắng trước Tổng thống Jimmy Carter.
Ông Richard Curtin, người giám sát cuộc Khảo sát Tâm lý Người tiêu dùng của Đại học Michigan, cho biết: “Chúng tôi chưa bao giờ ghi nhận nhiều người đang nói về lạm phát bao gồm giá nhà cao, giá thiết bị cao hoặc giá TV cao, và họ đã phải chiết giảm chi tiêu trong gia đình vì lạm phát. Nhưng điều tệ hơn là họ không thấy chính phủ có chính sách kinh tế nào để kiềm chế lạm phát.
Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen tuyên bố rằng bà hy vọng lạm phát vào sang năm sẽ “gần với mức 2% mà bộ tài chánh và quỹ dự trữ liên bang xem là bình thường. Các chuyên gia kinh tế đồng ý với dự đoán này, họ ước tính lạm phát sẽ vào khoảng 2,8% trong quý 3 năm 2022, trước cuộc bầu cử, với 2,4% trong ba tháng cuối năm 2022. Tuy nhiên dù lạm phát có kiềm chế ở mức 2,4% nhưng giá tiêu thụ ở số mặt hàng vẫn sẽ tiếp tục tăng, bao gồm giá thuê nhà sẽ tăng ở mức cao nhất trong vòng 30 năm qua và điều quan trọng hiện nay, các chuyên gia không thấy chi tiêu của chính phủ vào hạ tầng cơ sở hay ngân sách mới có khả năng kiềm chế lạm phát trong thời gian ngắn hạn, vì phải mất nhiều năm hệ thống giao thông từ hạ tầng cơ sở mới dần dần hỗ trợ, thậm chí bơm thêm tiền sẽ khiến người dân muốn chi tiêu mạnh hơn và đẩy lạm phát tăng thêm. Nếu lạm phát không được kiềm chế vào sang năm hay 2024, liệu rằng lịch sử sẽ được lập lại tương tự như dưới thời TT Jimmy Carter khi ông chỉ làm việc một nhiệm kỳ mà thôi. v
Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài LSTV
