Kết quả bầu cử 2020 đã giúp đảng Dân chủ đạt được 50 ghế thượng nghị sĩ, mặc dù có phiếu của bà PTT Kamala Harris khi cần thiết nhưng để đạt được thế chính trị tốt đẹp hơn, nhất là những dự luật khó thông qua phe Dân chủ vẫn cần đến sự hỗ trợ của đảng cộng hòa, nhất là trong trường hợp, một thượng nghị sĩ của đảng dân chủ có thể bỏ phiếu nghiêng về phe Cộng Hòa, thì xem như đảng dân chủ mất thế đa số, vì vậy, hôm Thứ Ba 2 tháng 2 qua, hai nhà lãnh đạo thượng viện đã thảo luận và đi đến quyết định chia sẻ quyền lực.
Vào sáng Thứ Tư 3 tháng 2, 2021, TNS Chuck Schumer, hiện giữ vai trò Trưởng khối đa số Thượng Viện của đảng dân chủ tuyên bố, ông đã đạt được sự đồng thuận với phía Cộng Hòa, TNS Mitch McConnell để cùng nhau chia sẻ quyền lực Thượng Viện. Thứ nhất, việc đồng thuận này sẽ chia đồng đều 50/50 số ghế trong các ủy ban Thượng Viện, tuy nhiên Đảng Dân Chủ vì chiếm đa số nên vẫn cầm trịch trong tay, có nghĩa là vẫn có người của phe dân chủ lãnh đạo ủy ban và ông Chuck Schumer vẫn là người công bố nghị trình làm việc chính trong ngày.
Mặc dù đảng dân chủ nắm đa số trong tay, nhưng thế đa số này được xem là yếu vì họ chỉ có 1 phiếu khác biệt, như vậy chỉ cần 1 phiếu từ đảng dân chủ bỏ sang đảng cộng hòa là phe dân chủ mất thế, phải thương lượng lại. Thí dụ điển hình là nỗ lực thông qua gói cứu trợ trị giá 1.9 ngàn tỉ mỹ kim do TT Joe Biden chủ trương, nếu cả 50 thượng nghị sĩ của đảng cộng hòa chống, trong khi TNS Manchin của đảng dân chủ đại diện cho tiểu bang West Virginia bày tỏ quan điểm ông chỉ ủng hộ gói cứu trợ nếu như có sự đồng thuận của phe Cộng Hòa, vì thế xem như ông có thể bỏ phiếu chống. Vị thế của TNS Manchin cũng rất tế nhị, mặc dù nằm trong đảng dân chủ nhưng ông lại đại diện cho tiểu bang mà đa số theo đảng cộng hòa, vì thế ông mang khuynh hướng bảo thủ hơn là cấp tiến như những đồng viện khác. Việc một dân biểu hay TNS bỏ phiếu không theo đảng phái thường hay xảy ra, vì vậy thế đa số của đảng dân chủ tại Thượng viện không được mạnh, họ vẫn cần phải thuyết phục một vài thành viên Cộng Hòa để đạt được đa số phiếu cần thiết.
Tuyên bố trong cuộc họp báo khi hai nhà lãnh đạo thượng viện đạt được việc chia sẻ quyền lực, TNS Chuck Schumer tuyên bố, ông đã hạ lệnh cho các vị chủ tịch các ủy ban trong thượng viện bắt đầu khai mạc các buổi điều trần về các vấn đề quan trọng như thay đổi khí hậu, cũng như các đề tài mà TT Joe Biden đã hứa khi ra tranh cử, phần lớn đều đi ngược lại với lập trường của Đảng Cộng Hòa. Vì vẫn còn 50 phiếu bầu trong tay, nên dù sao đảng cộng hòa tại thượng viện vẫn có thế để thương lượng với phe Dân Chủ, mặc dù tất cả nghị trình làm việc, điều do Đảng Dân Chủ đề xướng.
Chiếu theo hiến pháp Hoa Kỳ, khi quốc hội nằm trong tay đảng nào, thì đảng đó sẽ có quyền đưa ra các dự luật có lợi cho đảng và theo lập trường của Đảng. Kết quả bầu cử 2020 vừa qua cho thấy Đảng Dân Chủ vừa nắm hạ viện vừa nắm thượng viện trong tay, nên các cam kết của TT Joe Biden sẽ dễ đạt thành công hơn, mặc dù thử thách tại Thượng Viện luôn đe dọa đến các đề tài nghiêm trọng như di trú, môi sinh… Hiện nay đa số thành viên đảng cộng hòa tại thượng viện đều chống lại kế hoạch về di trú của TT Biden, cho là quá rộng lượng vì sẽ cung cấp quyền hợp pháp cho những di dân sống bất hợp pháp tại Mỹ một thời gian dài. Ngoài ra, đảng dân chủ cũng muốn sự đồng thuận của đảng cộng hòa trong tiến trình chuẩn thuận các ghế bộ trưởng do TT Biden đề xướng.
Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài LSTV
