HTT: Trước khi TT Nga Putin ra quyết định thực hiện chiến dịch quân sự nhằm xâm chiếm Ukraine, cơ quan tình báo trung ương Hoa Kỳ, gọi tắt là CIA đã có chương trình bí mật để hỗ trợ quân đội Ukraine. Từ năm 2014 khi quân Nga chiếm đóng bán đảo Crimea của Ukraine, lực lượng thân Nga dưới sự yểm trợ của Putin đã thực hiện ý đồ nhằm ly khai vùng phía Đông của Ukraine. Việc chia cắt bờ cõi phía Đông của Ukraine là một chiến lược về an ninh của Putin, vì sau cuộc đảo chánh năm 2014, Putin thấy rõ, chính phủ Ukraine đã không còn ủng hộ Nga, thay vào đó muốn hòa nhập với Châu u và Hoa Kỳ.
Tham vong của Putin là không những ly cách vùng phía Đông, mà còn chiếm luôn Ukraine để tránh quốc gia này bị phương Tây và Hoa Kỳ ảnh hưởng. Khi quân Nga bắt đầu vào miền Đông Ukraine nhằm hỗ trợ cho lực lượng kháng chiến thân Nga sau năm 2014, thì cơ quan CIA của Hoa Kỳ cũng âm thầm khởi đầu sự hỗ trợ cho quân đội Ukraine và sau 8 năm hoạt động, những thành quả trên chiến trường cho thấy, quân đội Ukraine đã thực hiện những đợt phản công hữu hiệu để ngăn chặn đà tiến công của quân Nga.
Quân đội Ukraine mới đây tuyên bố họ đã sát hại được 3 tướng chỉ huy của quân đội Nga, bao gồm 1 vị tướng Nga bị lính thiện xạ bắn tẻ chết. Một số sự kháng cự mạnh mẽ trong suốt 3 tuần qua đã được công nhận là đến từ sự huấn luyện và cung cấp tin tức tình báo từ CIA, nhất là do các đợt huấn luyện về tình báo và mặt trận trong vùng miền Đông Ukraine từ nhiều năm qua. Những nguồn tin này đến từ các viên chức quân sự cao cấp của Ukraine, họ được quyền tiết lộ với điều kiện ẩn danh, mặc dù những tin tức này mang tính nhạy cảm vì liên quan đến tình báo. Một trong những chuyên viên tình báo của Hoa Kỳ huấn luyện cho Ukraine tiết lộ với điều kiện ẩn danh là chương trình huần luyện của CIA là nằm hỗ trợ tối đa cho quân Ukraine phương cách giao tranh không chính quy, tương tự như chiến tranh du kích, bao gồm mục tiêu ám sát, tiêu diệt quân địch từ xa để gây náo loạn hàng ngũ của quân Nga.
Điểm đáng lưu ý là cơ quan tình báo trung ương CIA có sự hoạt động khá độc lập, và nhiều chương trình nước ngoài không cần đến sự chuẩn thuận của tòa bạch ốc. Các chương trình huấn luyện của CIA cho Ukraine có từ thời TT Obama, và sang đến thời TT Trump và nay là Biden, vẫn tiếp tục mà không gặp phải sự chống đối, hay phải buộc cơ quan CIA yêu cầu chuẩn thuận trở lại. Cơ quan CIA trong thời gian qua cũng làm việc chung với quân đội Hoa Kỳ, trong việc cung cấp các tin tức tình báo để giúp lực lượng Ukraine nắm vững chiến thuật của Nga, từ mặt trận cho đến vấn đề phá vỡ các kế hoạch của Nga.
Mới đây, TT Putin đã sa thải hai lãnh đạo cao cấp của cơ quan tình báo Nga FSB và họ bị quản thúc tại gia. Hơn 20 nhân viên tình báo khác cũng bị điều tra. Nguyên nhân là vì ngành an ninh Nga đã đánh giá sai sức kháng cự của người Ukraine, khiến mục tiêu tốc chiến tốc thắng của chiến dịch tấn công do Putin chủ xướng bị thất bại và khiến cuộc chiến kéo dài đến ngày hôm nay. Theo tờ Times, hai nhân vật bị thanh trừng là ông Sergey Beseda, 68 tuổi, người đứng đầu bộ phận đối ngoại của cơ quan tình báo FSB (hậu thân của KGB thời Liên Xô), và cấp phó của ông ta là Anatoly Bolyukh.
Cơ quan FSB đã tiến hành khám xét nhà của hơn 20 nhân viên FSB khác tại khu vực xung quanh thủ đô Moscow những người bị tình nghi là có quan hệ với báo giới, và có thể đã rò rỉ nhiều thông tin quan trọng từ kế hoạch tiến công của quân Nga cho phía Ukraine. Đây chính là thành quả về mặt tình báo mà Ukraine đạt được dưới sự huấn luyện và hỗ trợ của quân đội và cơ quan tình báo CIA trong thời gian qua.
Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài LSTV
