Số liệu thống kê do Sở Thống Kê Dân Số Hoa Kỳ vừa công bố hôm Thứ Hai cho thấy, tổng dân số của nước Mỹ kết thúc vào ngày 1 tháng 4 năm 2020 là 331 triệu 449 ngàn 281 người. Tính từ năm 2010 đến nay đã tăng thêm được 22 triệu 703 ngàn người, hay 7,4%, theo đó, California vẫn đứng đầu nước Mỹ về dân số, chiếm 39 triệu 538 ngàn người, và tiểu bang ít dân nhất là Wyoming, chỉ với 576 ngàn 851 người. Tiểu bang có số dân số tăng cao nhất trong 10 năm qua là Texas, thêm 4 triệu người, nâng dân số của Texas thành 28 triệu 145 ngàn người. Tuy nhiên tiểu bang có mức dân tăng nhanh nhất là Utah, tăng đến 18,4% hay 3 triệu 272 ngàn người. Puerto Rico, dù không phải là tiểu bang của Hoa Kỳ nhưng thuộc vùng lãnh địa của Mỹ và chịu sự quản trị của chính phủ Hoa Kỳ vẫn được tính vào thống kê dân số. Do ảnh hưởng suy thoái kinh tế và thiên tai, số người rời bỏ vùng đảo này đã tăng rất nhanh trong 10 năm qua, khiến dân số tụt giảm nhiều nhất, gần 12%, hiện còn khoảng 3 triệu 285 ngàn dân sống ở Puerto Rico mà thôi.
Việc thống kê dân số hàng 10 năm một lần tại Mỹ là chiếu theo hiến pháp để bắt buộc chính phủ phải thực hiện việc đếm dân số đang sinh sống tại Mỹ, bất kể họ đến từ đâu, tình trạng di trú của họ ra sao, sắc tộc hay lợi tức… Nguyên nhân chính cho việc thống kê dân số là nhằm mục tiêu sắp xếp lại người đại diện chính trị cho tiểu bang một cách công bằng.
Theo hiến pháp, số vị dân biểu và thượng nghị sĩ đại diện trên 50 tiểu bang của Hoa Kỳ sẽ không thay đổi, có nghĩa, mỗi tiểu bang vẫn phải có 2 thượng nghị đại diện, thế nhưng số vị dân biểu sẽ tùy theo dân số của mỗi tiểu bang quyết định, miễn làm sao tổng kết lại vẫn là 435 dân biểu đại diện tại Hạ Viện. Một tiểu bang nếu dân số tụt giảm sẽ mất ghế dân biểu, ngược lại, tiểu bang có dân số tăng sẽ thêm được ghế dân biểu. Vị dân biểu đó theo đảng cộng hòa hay dân chủ, cũng còn tùy thuộc theo khu vực trong tiểu bang, nơi mà cử tri bỏ phiếu đa số theo đảng nào.
Kết quả thống kê năm 2020 cho thấy, vùng phía Nam và phía Tây Hoa Kỳ tiếp tục có dân số tăng. Tính từ năm 2000 đến nay, Texas đã tăng thêm 8 ghế dân biểu, Florida tăng 5 ghế, trong khi Arizona và Georgia tăng được 3 ghế. Năm 2020 California dù có tăng dân số, nhưng vì không đủ mức nên mất đi một ghế, từ 53 ghế dân biểu, nay chỉ còn 52 ghế. Tiểu bang New York cũng mất một ghế dân biểu, đồng thời là tiểu bang mất nhiều ghế dân biểu nhất trong vòng 3 thập niên qua, mất đến 5 ghế dân biểu.
Câu hỏi đặt ra là nếu ghế dân biểu bị thay đổi như vậy thì phiếu Cử Tri Đoàn, áp dụng trong các buộc bầu cử tổng thống sắp tới có thay đổi hay không. Câu trả lời là không, lý do là mặc dù Texas và Florida có thêm ghế dân biểu và qua đó tăng thêm phiếu cử tri đoàn, thế nhưng vì số tăng rất ít, Texas thêm 2 và Florida thêm 1, nên mức ảnh hưởng dành cho Đảng Cộng Hòa, dù có, nhưng sự khác biệt quá nhỏ, vẫn không thể định đoạt kết quả bầu cử, chưa kể là Texas xưa nay vẫn là tiểu bang của Đảng Cộng Hòa, nên có thêm hay bớt một vài ghế cũng không thay đổi kết quả bầu cử.
Riêng tiểu bang California, do ảnh hưởng của giá nhà cửa và giá cả sinh hoạt đắt đỏ hơn nhiều so với các tiểu bang khác, mức độ tăng dân số đã không còn như vài thập niên trước nữa. Trong vòng 10 năm qua, dân số California chỉ tăng được 6,1%, thấp hơn mức trung bình liên bang. Trong thập niên 1990, dân số California bùng phát với mức tăng lên đến 37%, giá nhà thời điểm này ở California chỉ trung bình khoảng 150 ngàn mỹ kim. Ngược lại Texas năm nay đã trở thành tiểu bang có quyền lực chính trị mới nhờ dân số tăng mạnh nhất trên 50 tiểu bang.
Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài LSTV
