HTT:  Vào trước giáng sinh, trong mục kinh tế với tiểu mục tham nhũng trên trang mạng của hãng tin aljazeera, độc giả xem được bài viết, có thể nói xưa như trái đất theo ngạn ngữ của người Việt, liên quan đến tình trạng tham nhũng ở Việt Nam, với tựa đề “Tại Việt Nam, ‘cho công an ăn’ chỉ là chi phí để kinh doanh, nhằm đưa ra một khía cạnh về đầu tư hoặc kinh đối tại một quốc gia trong số nhỏ xã hội chủ nghĩa trên thế giới ngày nay. Người ký giả của hãng alJazeera có mặt ở Hà Nội để viết bản tường thuật mặc dù hiếm hoi, nhưng nói lên phần nào tình trạng tham nhũng xưa nay ở Việt Nam, khi cho rằng, việc hối lộ để tránh bị công an làm phiền hay sách nhiễu.

Mở đầu với một người phụ nữ tên Ngân, chủ nhân của một tiệm bán cà phê ở Phố Cổ, khi nhìn thấy xe công an chạy ngang, cô nhanh chóng chụp mấy chiếc ghế trên lề đường, mang vào trong tiệm. Khi xe công an mất khuất ở xa, cô lại mang mấy chiếc ghế ra ngoài trở lại. Cô cho biết, việc để thêm ghế ở ngoài đường, chiếm vỉa hè là vi phạm, nhưng giúp tăng gấp đôi số bán của tiệm. Mỗi ngày cô phải thường xuyên có hành động mỗi khi nhìn thấy xe công an, tuy nhiên nói với ký giả của alJazeera, thì việc hối lộ công an sẽ giúp cô không bị phạt.

Tiệm cà phê nhỏ này ở Phố Cổ Hà Nội đã giúp cô Ngân hàng tháng nuôi cả gia đình 7 người, và cứ mỗi 6 tháng cô phải hối lộ khoảng 6 triệu đồng hay 260 mỹ kim cho công an, đặc biệt là nhóm công an có nhiệm vụ kiểm soát khu kinh doanh của cô. Cô Ngân cho biết, trong một số trường hợp, cô còn phải giúp công an đi lấy tiền hối lộ từ những cửa tiệm khác trong phố. Cô Ngân nói rằng, công an không bao giờ nói họ muốn hối lộ bao nhiêu tiền, mà do chính cô đề nghị, sau đó sẽ có sự trả giá về số tiền hối lộ nếu như phía công an không bằng lòng với số tiền hối lộ của chủ cơ sở.

Theo bài viết, tình trạng hối lộ hay nuôi công an là chuyện thường tình để được làm ăn một cách yên ổn và phải được xem là một phần chi tiêu để làm ăn ở Việt Nam, dù lớn hay nhỏ. Trong danh mục tham nhũng thế giới được theo dõi trên 180 quốc gia vào năm ngoái, thì Việt Nam xếp hạng 104, và đạt 36 trên 100 điểm, đặc biệt thành phần công an là nhóm ăn hối lộ lớn nhất của Việt Nam.

Cách đây chỉ vài năm, năm 2018, ông Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng đã đưa chương trình chống tham nhũng, với kết quả ngăn chặn được hơn 11,700 tội phạm kinh tế, đặc biệt, công an và quân đội nằm trong nhóm chống tham nhũng, tuy nhiên kế hoạch này đã không tiêu diệt hay giảm được tình trạng hối lộ, hiện vẫn được xem là chuyện phải chấp nhận đối với những chủ nhân cơ sở thương mại, và ngay cả trong hàng ngũ chính quyền địa phương.

Mặc dù hối lộ cho chính quyền là hành vi phạm pháp, theo luật chống tham nhũng năm 2018, thế nhưng việc hối lộ cho công an khu vực lại được người dân xem là tiền bảo kê để được làm ăn. Như thế tình trạng hối lộ hiện nay ở Việt Nam cho công an cũng không khác gì câu ca dao “cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan”. Cộng sản chống phong kiến, nhưng từ ngày chiếm miền Nam và thống nhất đất nước đến nay, chủ nghĩa cộng sản ở Việt Nam lại hoạt động không khác như thời phong kiến. Dân đen phải hối lộ để sống yên với tham quan triều đình. Công an ở Việt Nam không khác gì mấy ông quan nhỏ triều đình, nhưng một công an hối lộ thì cả ngành công an cũng phải hối lộ theo. Vẫn theo bản tường trình của alJazeera thì đối với giới tiểu thương trong nước, việc hối lộ cho công an còn để được yên thân làm ăn mà không bị sách nhiễu hay làm phiền. Ngoài ra, việc hối lộ tốt sẽ giúp việc mở cửa hàng hay làm ăn tốt hơn, nhất là tránh được tệ nạn bàn giấy. Không chỉ hối lộ ở cấp độ nhỏ như công an khu vực, nhiều chủ nhân cho biết, họ hối lộ không bằng một góc nhỏ so với thành phần cao cấp từ bộ trung ương của nhà cầm quyền Việt Nam.

 Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài LSTV