Vấn đề phá thai hiện vẫn tiếp tục gây chia rẽ dư luận trên toàn quốc Hoa Kỳ nhất là hiến pháp vẫn cho phép các tiểu bang được quyền đưa ra các luật định riêng cho dù luôn gặp thử thách từ tòa liên bang đến tòa kháng cao rồi tòa tối cao pháp viện. Tại Hoa Kỳ, quốc gia được xem là dân chủ và tự do nhất thế giới, khi mọi vấn đề tranh luận đều gặp thử thách tại tòa án, thì các quyền từ phá thai, đến súng ống và quyền tự do riêng tư, phần lớn đều bị đưa ra tòa kiện tụng. Từ khi tòa tối cao pháp viện ra phán quyết năm 1973 cho phép người phụ nữ được quyền phá thai, vấn đề không kết thúc ở đó, vì mỗi khi nước Mỹ có tổng thống theo đảng cộng hòa, đặc biệt là nếu quốc hội cũng nghiêng về phía đảng cộng hòa thì vấn đề liên quan đến quyền phá thai lại được đưa ra để thử thách. Kể từ cựu TT Donald Trump bổ nhiệm đến 3 vị thẩm phán được xem là nghiêng về phía bảo thủ, có nghĩa là ủng hộ cấm phá thai, thì các tiểu bang bảo thủ lại tìm cách lập ra các luật mới giới hạn quyền phá thai của phụ nữ. Trước đó tiểu bang Texas đã thành công khi tìm cách giới hạn quyền phá thai của phụ nữ chỉ trong vòng 4 tuần lễ đầu, mặc dù tòa chỉ cho phép gia hạn trong 3 tháng vì sẽ còn đương đầu với các vụ kiện khác ở Texas. Sau đó đến phiên tiểu bang Mississippi thông qua luật giới hạn quyền phá thai trong 15 tuần lễ.
Phe chống phá thai cho rằng, việc phá thai sau 15 tuần lễ mang tính tàn ác vì bào thai đã có cảm giác, trong khi phe ủng hộ phá thai cho rằng, việc giới hạn quyền phá thai đã trực tiếp chống lại phán quyết của tòa tối cao từ năm 1973.
Theo các chuyên gia luật, đặc biệt là về vấn đề phá thai, có khả năng tòa tối cao pháp viện sẽ thuận theo ý của tiểu bang Mississippi, lý do là năm 1992, tòa đã thụ lý hồ sơ mang tên Planned Parenthood kiện Casey, qua đó tòa tối cao đồng ý cho phép các tiểu bang được quyền lập ra những giới hạn cho phụ nữ phá thai, có nghĩa, tùy theo trường hợp, miễn làm sao luật định không tạo ra sự khó khăn quá lớn đối với phụ nữ. Ngoài ra, bào thai từ 23 đến 24 tuần lễ vẫn được phá vì theo tòa, đến tuần lễ thứ 24, bào thai vẫn chưa được xem là một con người. Tuy nhiên tiểu bang Mississippi muốn giới hạn quyền phá thai chỉ đến tuần thứ 15 mà thôi, cho rằng, đây là tuần lễ bào thai cần được xem là đã hoàn chỉnh và đầy đủ sự sống. Điểm đáng chú ý là cơ quan kiểm tra và phòng ngừa dịch bệnh cho biết, hầu hết người phụ nữ phá thai trên toàn nước Mỹ, hay 95% đều diễn ra vào thời điểm của tuần lễ thứ 15, trùng hợp với thời gian mà tiểu bang Mississippi muốn luật giới hạn, mặc dù đơn kiện chống lại tiểu bang cho rằng, đây là thời gian vi phạm vào hiến pháp, nhất là vi phạm vào phán quyết của tòa tối cao pháp viện đã đưa ra từ năm 1973.
Hôm nay mỗi vị thẩm phán của tòa tối cao sẽ trình bày quan điểm chống hay ủng hộ của họ, và phán quyết cuối cùng sẽ dựa vào tỉ lệ ủng hộ hay chống đối, thường là 5 trên 4 hay 6 trên ba. Nếu phán quyết của tòa ủng hộ cho tiểu bang Mississippi thì tại những tiểu bang bảo thủ, họ sẽ được quyền lập ra các luật mới, giới hạn quyền phá thai trong vòng 15 tuần trở lại, còn các tiểu bang phóng khoáng như California, không bị giới hạn về thời gian tính của việc phá thai.
Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài LSTV
