Chuyện người giàu trốn thuế là chuyện thường tình, thế nhưng một tập hồ sơ mới mang tên Pandora papers cho thấy tầm mức khổng lồ mang tính thế giới của những nhân vật chính trị và quyền lực trốn thuế và dấu nguồn tài sản của họ như thế nào. Trong danh sách bao gồm 35 nhân vật lãnh đạo thế giới, từ đương kim tổng thống đến cựu tổng thống hay thủ tương. Tập tài liệu bao gồm 11.9 triệu hồ sơ của những công ty được các nhân vật giàu có và quyền lực này thuê mướn để dấu nguồn tài sản ở ngoại quốc, bao gồm những quốc gia mệnh danh là thiên đường trốn thuế, chẳng hạn như Panama, Dubai, Monaco, Thụy Sĩ và đảo Cayman Island để dấu tiền và né thuế tại quốc gia của họ đang cư ngụ. 

Trong số những nhân vật trốn thuế và dấu diếm tài sản còn bao gồm các vị bộ trưởng, thẩm phán, thị trường và tướng lãnh trên 90 quốc gia. Tên tuổi của hơn 100 tỉ phú, ngôi sao màn bạc, nghệ sĩ và doanh gia trên thế giới cũng bị tiết lộ mà đa phần sử dụng những công ty nước ngoài để làm chủ nguồn tài sản của họ bao gồm địa ốc, du thuyền, kể cả các trương mục khổng lồ. Hồ sơ Pandora papers còn cho thấy tài sản của giới tỉ phú này là gì, thí dụ như tranh nghệ thuật, đồ cổ…

Theo tờ Washington Post, hồ sơ mật này đã được gửi đến cho tổ chức ký giả điều tra quốc tế, gọi tắt là ICIJ, là một tổ chức chuyên điều tra những vụ lạm dụng quyền lực hoặc trốn tránh pháp luật từ những nhân vật quyền lực toàn cầu. Sau khi nhận được tập hồ sơ khổng lồ này, tổ chức ICIJ ngay lập tức đã chuyến đến cho các hãng truyền thông lớn như the Guardian và BBC Panorama của Anh, Le Monde của Pháp và tờ Washington Post của Mỹ

. hơn 600 nhà báo đã đọc toàn bộ hồ sơ này trong cuộc điều tra mang tính toàn cầu.

Vì hồ sơ quá lớn, các cơ quan truyền thông hiện chỉ tiết lộ một phần, tập trung vào các nhân vật quyền lực nổi tiếng thế giới hiện nay, thí dụ như vua Abdulla đệ nhị của nước Jordan đang sở hữu khoảng 100 triệu mỹ kim những căn nhà từ Malibu đến Washington và London. Jordan ngay lập tức chặn thông tin trên trang nhà của tổ chức ICIJ. 

Hồ sơ Pandora cũng đang đe dọa đến các nhân vật chính trị đang muốn tái tranh cử, chẳng hạn như tại nước cộng hòa Tiệp, ông Andrej Babis tuần này sẽ được bầu trở lại nhưng đang bị chất vấn về nguồn đầu tư vào căn nhà trị giá 22 triệu mỹ kim ở miền Nam nước Pháp, ông đã không trả lời phỏng vấn của báo chí hôm nay. Rồi đến cựu thủ tướng Anh Tony Blair và phu nhân, đã tiết kiệm được 312 ngàn bảng Anh thuế thổ trạch vì chỉ làm chủ một phần địa ốc từ nguồn đầu tư ở Bahrain, quốc gia trong vùng vịnh Ả Rập. 

Rồi đến tổng thống Nga Vladimir Putin, mặc dù tên của ông không xuất hiện trong hồ sơ này nhưng người ta để ý đến 

các nhân vật thân cận và thậm chí người yêu bí mật của ông đã giúp che dấu nguồn tài sản khổng lồ ở khắp nơi trên thế giới.

Riêng tại Hoa Kỳ này, hồ sơ cho thấy, tiểu bang South Dakota hiện là nơi bí mật giữ nhiều tỉ mỹ kim nguồn tài sản từ những nhân vật nổi tiếng xưa nay chuyên trốn thuế và vi phạm vào các luật về tài chánh nghiêm trọng của Hoa Kỳ, thế nhưng vẫn không bị ảnh hưởng. Và còn rất nhiều nhân vật chính trị vẫn còn đang giữ vai trò lãnh đạo trong các chính phủ khắp 5 châu đã bị nêu tên trong hồ sơ Pandora papers này. Hiện có ít nhất 11,3 ngản tỉ mỹ kim đang được dấu ở nước ngoài và gây thất thu từ thuế cho nhiều quốc gia mà lẽ ra số tiền này sẽ đóng góp rất lớn cho sự phát triển xã hội, hoặc ít nhất giúp các quốc gia hồi phục sau đại dịch Covid. Tuy nhiên theo các chuyên gia, ít nhất việc tiết lộ hồ sơ tài chánh này sẽ giúp đưa ra ánh sáng những khe hở về thuế và gây ảnh hưởng đến nguồn tiền mà các chính phủ có khả năng thu hồi trong tương lai.

Hoàng Trọng Thụy tường trình cho đài LSTV